بررسی مزایا و معایب کلاس آنلاین در مقایسه با آموزش حضوری

                                   بررسی مزایا و معایب کلاس آنلاین در مقایسه با آموزش حضوری

مقدمه

همواره یکی از بنیادی‌ترین نیازهای بشر، آموزش بوده است. از دوران باستان که یادگیری در محافل کوچک و حضوری انجام گرفت تا امروز که یادگیری از راه دور به وسیله فناوری‌های دیجیتال فراهم شده‌اند، شیوه‌های آموزش تغییرات چشمگیری داشته‌اند، در دو دهه اخیر، ابزارهای ارتباطی آنلاین و اینترنت پرسرعت، آموزش را وارد مرحله‌ای جدید کرده‌اند، مرحله‌ای که کلاس‌های آنلاین در آن به عنوان جایگزین یا مکمل آموزش حضوری مطرح شده است، اما آیا این تحول به این معناست که آموزش سنتی به پایان راه خود رسیده است؟ یا هر دو شیوه همچنان جایگاه خود را خواهند داشت؟ برای پاسخ به این پرسش، باید مزایا و معایب هر دو روش را بررسی نمود.

مزایای کلاس آنلاین

انعطاف پذیری در مکان، یکی از مهم‌ترین مزایای کلاس آنلاین است. دانشجویان دیگر مجبور نیستند در ساعت مشخصی و در مکان خاصی حضور داشته باشند. این ویژگی به ویژه برای کسانی که شاغل هستند یا مسئولیت‌های خانوادگی کلاس آنلاین شرکت کند، چیزی که تقریبا در آموزش حضوری غیر ممکن است.

دسترسی گسترده به منابع آموزشی، مزیت دیگر است. معمولا کلاس‌های آنلاین با فایل‌های متنی، آزمون‌های آنلاین و تالارهای گفتگو همراه هستند. این منابع به دانشجو امکان می‌دهند بارها و بارها به محتوای آموزشی بازگردد و آن را مرور کند، در حالی که در کلاس حضوری، چنانچه دانشجو نکته‌ای را از دست بدهد، فرصت بازبینی محدود است.

کلاس‌های آنلاین از نظر اقتصادی نیز جذاب‌اند. یکی از دلایل اصلی استقبال از این شیوه کاهش هزینه‌ها است. حذف هزینه رفت و آمد، خوابگاه یا اجاره محل سکونت و حتی کاهش شهریه در برخی دوره‌ها، یادگیری را برای افراد بیشتری امکان پذیر می‌کند.

کلاس‌های آنلاین همچنین، امکان شخصی سازی یادگیری را فراهم می‌کنند. دانشجویان می‌توانند سرعت مطالعه خود را تنظیم کنند، دوره‌های متنوعی از دانشگاه‌ها و موسسات بین المللی انتخاب کنند و مطابق نیازهای خود، مسیر یادگیری را پیش ببرند. این ویژگی به ویژه برای آن دسته افرادی که به دنبال یادگیری مهارت‌های خاص هستند، اهمیت دارد. در نهایت، نباید فراموش کرد که آموزش آنلاین به توسعه مهارت‌های دیجیتال کمک می‌نماید. دانشجویان علاوه بر محتوای آموزشی، مهارت‌هایی مانند کار با نرم افزارها، پلتفرم‌های آنلاین و ابزارهای دیجیتال را می‌آموزند که در دنیای امروز بسیار ضروری است.

معایب کلاس آنلاین

کلاس‌های آنلاین با وجود همه این مزایا، محدودیت‌هایی نیز دارند. کمبود تعامل انسانی، نخستین چالش است. عدم ارتباط چهره به چهره با استاد و هم کلاسی‌ها می‌تواند احساس انزوا ایجاد کند. بسیاری از دانشجویان بر این عقیده هستند که یادگیری صرفا به محتوای درسی محدود نمی‌شود، بلکه تعامل اجتماعی، فعالیت‌های گروهی و روابط دوستانه بخش مهمی از تجربه آموزشی هستند.

نیاز به خود انضباطی بالا، چالش دیگر است. در کلاس آنلاین، هیچ استادی بالاسر دانشجو نیست تا او را وادار به حضور در کلاس یا انجام تکالیف نماید. دانشجو برای اینکه دچار اهمال کاری نشود باید مدیریت زمان و انگیزه شخصی داشته باشد. این مساله به ویژه برای آن دسته از نوجوانان و جوانان که هنوز مهارت‌های مدیریت زمان را نیاموخته‌اند، مشکل ساز است.

از نظر فنی نیز مشکلاتی وجود دارد. کلاس‌های آنلاین نیازمند زیر ساخت‌های مناسبی همچون اینترنت پر سرعت، لپ تاپ یا گوشی هوشمند هستند. قطغ برق یا اختلال اینترنت، در بسیاری از مناطق می‌تواند در روند یادگیری اختلال ایجاد کند. علاوه بر این، آموزش آنلاین در انتقال فعالیت‌های علمی دچار محدودیت است. رشته‌هایی مانند پزشکی، مهندسی یا هنرهای تجسمی نیازمند کارگاه یا آزمایشگاه هستند. آموزش آنلاین تجربه عملی حضوری را نمی‌تواند به طور کامل جایگزین کند.

در نهایت، برخی دانشجویان معتقدند که در کلاس‌های آنلاین، کیفیت یادگیری پایین می‌آید. نبود نشانه‌های غیر کلامی استاد و زبان بدن باعث می‌شود انتقال مفاهیم دشوارتر شود. همچنین بسیاری از دانشجویان در محیط آنلاین به راحتی حواسشان پرت می‌شود و تمرکز کمتری دارند.

مزایای آموزش حضوری

در سوی دیگر، آموزش حضوری همچنان مزایای خاص خود را دارد. مهم‌ترین مزیت کلاس‌های حضوری تعامل مستقیم با استاد و دانشجویان است. پرسش و پاسخ فوری، فعالیت‌های گروهی و تعاملات اجتماعی بخشی جدایی ناپذیر از تجربه حضوری هستند. این تعامل علاوه بر اینکه به یادگیری بهتر کمک می‌کند، مهارت‌های ارتباطی دانشجویان را تقویت می‌کند.

همچنین، آموزش حضوری محیطی ساختارمند فراهم می‌کند. حضور فیزیکی در کلاس باعث افزایش نظم و تمرکز می‌شود و دانشجویان دجار اهمالکاری نمی‌شوند زیرا حضور در کلاس و نظارت استاد آن‌ها را وادار به انجام تکالیف می‌کند.

امکان تجربه عملی و کارگاهی، مزیت دیگر است. دانشجویان می‌توانند از کارگاه‌ها، آزمایشات و تجهیزات آموزشی استفاده کنند تا بتوانند مهارت عملی بیاموزند. در بسیاری از رشته‌ها، این تجربه ضروری است و آموزش آنلاین نمی‌تواند جایگزین آن شود.

در نهایت، آموزش حضوری به دلیل حضور در جمع منجر به ایجاد انگیزه و رقابت سالم می‌شود. تعاملات اجتماعی به رشد شخصیت و مهارت‌های ارتباطی کمک می‌نماید که این مساله باعث می‌شود دانشجو راحت‌تر وارد جامعه شود.

معایب آموزش حضوری

با وجود این مزایا، آموزش حضوری نیز محدودیت‌های خاص خودش را دارد. محدودیت زمانی و مکانی، نخستین چالش است. زیرا لازم است که دانشجویان در ساعت مشخص در مکان خاصی حاضر شوند که برای افراد شاغل یا آن‌هایی که دور از دانشگاه هستند دشوار است.

آموزش حضوری از نظر اقتصادی نیز هزینه بالایی دارد. معمولا شهریه کلاس‌های حضوری بیشتر از کلاس‌های آنلاین است و هزینه رفت و آمد، خوابگاه و خوراک نیز می‌تواند هزینه مالی سنگینی ایجاد نماید.

همچنین از نظر یادگیری، آموزش حضوری انعطاف ناپذیر است. دانشجویان باید با سرعت کلاس پیش بروند، حتی اگر به زمان بیشتری نیاز داشته باشند، امکان بازبینی جلسات محدود است و اگر دانشجو نکته‌ای را از دست بدهد، جبران آن دشوار خواهد بود.

در نهایت، آموزش حضوری کاملا به شرایط محیطی وابسته است. شرایط آب و هوایی، بحران‌ها یا بیماری‌های همه گیر می‌توانند کلاس‌های حضوری را تعطیل نمایند. این وابستگی نشان دهنده این مساله است که آموزش حضوری هیچگاه قابل اتکا نیست.

مقایسه نهایی

با کنار هم قرار دادن هر دو شیوه، به این نتیجه می‌رسیم که هر کدام نقاط قوت و ضعف خود را دارند. کلاس‌های آنلاین با هزینه کمتر و انعطاف پذیری، فرصت یادگیری را برای همه فراهم نموده‌اند. اما همچنان نمی‌توانند به طور کامل جایگزین تجربه حضوری شوند. به ویژه در رشته‌هایی که به فعالیت‌های علمی و کارگاهی نیازمند هستند. آموزش حضوری با وجود محدودیت‌های زمانی و هزینه، بهترین گزینه برای یادگیری عمیق و البته شبکه سازی اجتماعی محسوب می‌شود. در جدول زیر ما برای مقایسه بهتر هر دو شیوه را از نظر یک سری معیارها بررسی کردیم.

کلام آخر

راه حل آینده احتمالا ترکیبی از هر دو روش خواهد بود که آموزش ترکیبی(Blended Learning) نام دارد که مزایای کلاس آنلاین و حضوری را در کنار هم قرار می‌دهد. این شیوه ‌می‌تواند هم انعطاف پذیری آنلاین را داشته باشد و هم تعامل و تجربه عملی حضوری را حفظ نماید.