سبد خرید شما خالی است
معرفی رشته روانشناسی و بازارکار
توسط : آناهید گستر خلیلی
رشته روانشناسی یکی از رشته‌های کاربردی و پرمخاطب است که با شناخت، تحلیل و درک رفتار و فرآیندهای ذهنی انسان سروکار دارد. این رشته در دهه‌های اخیر در سراسر جهان و به‌ویژه در ایران، جایگاه ویژه‌ای یافته است، زیرا مسائل روانی، هیجانی و اجتماعی افراد و جوامع نقش مهمی در کیفیت زندگی آن‌ها ایفا می‌کنند. ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد روانشناسی می‌تواند دروازه‌ای به دنیای حرفه‌ای مشاوره، درمان، آموزش، پژوهش و حتی مدیریت سلامت روان باشد. در ایران، این رشته هم تحت نظارت وزارت علوم و هم وزارت بهداشت در مقطع کارشناسی ارشد ارائه می‌شود که هرکدام مسیر و ویژگی‌های متفاوتی دارند.
علم روانشناسی چیست؟
روانشناسی علمی است که به مطالعه علمی رفتار، افکار، هیجانات و فرآیندهای ذهنی انسان می‌پردازد. روانشناسان سعی می‌کنند علل رفتارهای مختلف را تحلیل کرده و راهکارهایی برای بهبود کیفیت زندگی، سلامت روان، روابط اجتماعی و توانمندسازی افراد ارائه دهند. این علم در طیف گسترده‌ای از زمینه‌ها مانند آموزش، سلامت، صنعت، سازمان، خانواده، جرم‌شناسی، رشد فردی و روان‌درمانی کاربرد دارد.
وظایف و کاربردهای علم روانشناسی
- ارائه مشاوره فردی، خانوادگی، تحصیلی یا شغلی
- ارزیابی روان‌شناختی و تست‌های شناختی و رفتاری
- آموزش مهارت‌های زندگی، کنترل استرس و خودآگاهی
- درمان اختلالات روانی مانند اضطراب، افسردگی، وسواس
- پژوهش و تحلیل داده‌های روان‌شناختی برای بهبود عملکرد فرد یا سازمان
گرایش‌های رشته روانشناسی در وزارت علوم
وزارت علوم رشته روانشناسی را در گرایش‌های متنوعی با کد رشته 1133 ارائه می‌دهد که هرکدام در حوزه‌ای خاص تمرکز دارند، از جمله:
- روانشناسی عمومی
- روانشناسی بالینی (خانواده)
- سنجش و اندازه گیری(روانسنجی)
- روان شناسی صنعتی و سازمانی
- روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
- روانشناسی اسلامی (روانشناسی مثبت گرا)
- روانشناسی و اموزش کودکان استثنایی
- روانشناسی تربیتی
- روانشناسی اجتماعی
- علوم شناختی (گرایش‌ها: توان‌بخشی شناختی، روانشناسی شناختی، ذهن، مغز و تربیت)
- روانشناسی شخصیت
- روانشناسی(روانشناسی دین)
- حکمرانی علوم زیستی و سلامت
- روانشناسی سلامت
حوزه فعالیت فارغ التحصیلان رشته روانشناسی وزارت علوم
- پذیرش از طریق کنکور کارشناسی ارشد سازمان سنجش
- تأکید بیشتر بر مبانی نظری، پژوهش و آموزش دانشگاهی
- امکان فعالیت در مراکز مشاوره، آموزشگاه‌ها، سازمان‌های اداری و شرکت‌ها
- مناسب برای فارغ‌التحصیلان رشته‌های روانشناسی، علوم تربیتی، مشاوره و سایر رشته‌های مرتبط
بطور کلی دانش‌آموختگان این رشته می‌توانند در مراکز مشاوره، آموزشگاه‌ها، مدارس، شرکت‌ها و سازمان‌های بزرگ فعالیت کرده و نقش مؤثری در ارتقاء سلامت روان فردی و سازمانی ایفا کنند.
گرایش‌های رشته روانشناسی در وزارت بهداشت
وزارت بهداشت رشته‌های روانشناسی را بصورت مجموعه روانشناسی ارائه می‌دهد که شامل 4 گرایش زیر می‌باشد:
- روانشناسی بالینی
- بهداشت روان
- روانشناسی سلامت
- روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
حوزه فعالیت فارغ التحصیلان رشته روانشناسی وزارت بهداشت
- گرایش‌های ارائه‌شده در وزارت بهداشت: تمرکز بر روانشناسی بالینی
- پذیرش از طریق آزمون ارشد علوم پزشکی (سنجش آموزش پزشکی)
- فقط فارغ‌التحصیلان رشته‌های مرتبط مجاز به شرکت هستند (کارشناسی کلیه رشته‌های روانشناسی، کارشناسی مشاوره و راهنمایی)
- تأکید بیشتر بر درمان اختلالات روانی، روان‌درمانی، و کار بالینی
- کارآموزی در مراکز درمانی زیر نظر روانپزشکان و متخصصان
این گرایش ها با هدف تربیت متخصصانی برای درمان اختلالات روانی، ارائه خدمات روان‌درمانی، آموزش راهکارهای مقابله‌ای و بهبود کارکرد روانی افراد طراحی شده است. دانشجویان این مسیر معمولاً دوره‌های عملی و کارآموزی فشرده‌ای در مراکز درمانی طی می‌کنند.
دروس و ضرایب مجموعه روانشناسی در کنکور کارشناسی ارشد 1405
گرایش | دروس امتحاني و ضرايب مربوطه | ||||||
| روانشناسي باليني(شامل روانشناسي باليني، نابهنجاري، آسيب شناسي، ارزيابي روانشناختي) | نظريه‌هاي شخصيت و روان درماني | روانشناسي عمومي و رشد | كليات روانپزشكي و روانشناسي فيزيولوژيك | آمار و روش تحقیق | اصول خدمات بهداشتي و بهداشت روان | زبان عمومی | |
| روانشناسی بالینی | ضریب 3 | ضریب 2 | ضریب 1.5 | ضریب 2 | ضریب 1 | ندارد | ضریب 3 |
| بهداشت روان | ضریب 2 | ضریب 1 | ضریب 1.5 | ضریب 2 | ضریب 1.5 | ضریب 2 | ضریب 3 |
| روانشناسی سلامت | ضریب 2 | ضریب 1.5 | ضریب 1.5 | ضریب 1.5 | ضریب 1.5 | ضریب 1 | ضریب 3 |
| روانشناسی بالینی کودک و نوجوان | ضریب 3 | ضریب 2 | ضریب 2 | ضریب 1.5 | ضریب 1.5 | ندارد | ضریب 3 |
تفاوت‌های اساسی رشته روانشناسی وزارت علوم و وزارت بهداشت
تمرکز بر کارورزی:
دانشگاه‌های وزارت بهداشت دوره‌های کارورزی بیشتری دارند و در اکثر واحدهای ارشد، کارورزی محور هستند
تمرکز بر پژوهش:
دانشگاه‌های وزارت علوم بیشتر بر تئوری و پژوهش متمرکز هستند و دوره‌های کارورزی کمتری دارند
منبع زبان:
منابع زبان ارشد در وزارت بهداشت و علوم متفاوت است، به طوری که در وزارت بهداشت زبان عمومی است
گرایش‌های تخصصی:
در وزارت بهداشت، رشته‌های تخصصی روانشناسی بالینی بیشتر مورد توجه هستند
| مقایسه | وزارت علوم | وزارت بهداشت |
| گرایش ها | متنوع تر و حوزه‌های مختلف | تمرکز بر حوزه بالینی |
| رویکرد | نظری، پژوهشی، آموزشی | بالینی، درمانی، عملی |
| بازارکار | آموزش، پژوهش، منابع انسانی | روان‌درمانی، درمان اختلالات |
| محل کارآموزی | دانشگاه و مراکز مشاوره | مراکز درمانی و بیمارستان‌ها |
| آزمون ورودی | کنکور کارشناسی ارشد سنجش | آزمون ارشد علوم پزشکی |
به‌نظر می‌رسد آیندۀ شغلی در رشتۀ روانشناسی، بستگی چندانی به وزارت‌خانه‌ای که از آن فارغ‌التحصیل شده‌اید، ندارد. گرچه به‌طور کلی نگاه رایجی وجود دارد، مبنی بر این‌که دانشجویان وزارت بهداشت به‌دلیل تأکید بیشتر واحدهای درسی‌شان بر کار عملی، مهارت بالینی بیشتری دارند. در واقعیت، ورود به بازار کار به مهارت افراد بستگی دارد نه دانشگاهی که از آن مدرک گرفته‌اند. فارغ‌التحصیلان روانشناسی، برای کار به پروانۀ اشتغال نیاز دارند و در دریافت این پروانه، دانشگاه محل تحصیل، تأثیری ندارد. رشته روانشناسی، علمی کاربردی، پویا و انسانی است که در زندگی فردی و اجتماعی مردم تأثیر مستقیمی دارد. ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد، چه از مسیر وزارت علوم و چه وزارت بهداشت، فرصت‌هایی برای کسب تخصص، درآمد بیشتر، جایگاه اجتماعی و امکان تأثیرگذاری بر جامعه فراهم می‌سازد. علاقه‌مندان باید با توجه به اهداف شغلی، استعدادهای شخصی و علاقه‌مندی‌های حرفه‌ای خود مسیر مناسب را انتخاب کنند.